Biologia

Współpraca w organizmach

Komórki, tkanki, narządy i układy współpracują w celu utrzymania odpowiednich warunków w organizmie. Dążenie do utrzymania równowagi wewnętrznej organizmu nazywa się homeostazą, a mechanizmy jej regulacji – mechanizmami homeostatycznymi. Homeostaza jest podstawowym pojęciem w fizjologii. Wprowadził je amerykański fizjolog Walter Cannon. Samo słowo homeostaza pochodzi od greckiego słowa homoios – równy, podobny – i stasis – stałość, trwałość. W rzeczywistości środowisko wewnętrzne nigdy nie jest takie samo. Zawsze pozostaje w stanie dynamicznej równowagi, w którym warunki utrzymują się w wąskim zakresie odchyleń. Czynniki wewnętrzne lub zewnętrzne wpływające na warunki w organizmie i wywołujące zmiany w homeostazie nazywamy stresorami. Warunki wewnętrzne wykraczające poza właściwy zakres powodują stres. Jego przezwyciężenie i utrzymanie właściwych czynności organizmu umożliwiają bardzo precyzyjne mechanizmy homeostatyczne. Jak działają mechanizmy homeostatyczne? Wiele z nich działa na zasadzie sprzężenia zwrotnego, zwanego również biosprzężeniem zwrotnym. Sprzężenie obejmuje cykl kolejnych wydarzeń, w których informacja o zmianie powoduje „włączenie” regulatora oddziałującego na proces. Pożądany stan jest znany jako punkt równowagi. Kiedy temperatura ciała zanadto podnosi się lub spada, pobudza regulator do przeciwdziałania zmianom. Regulator aktywuje mechanizmy, dzięki którym układ wraca do punktu równowagi, a jego osiągnięcie jest sygnałem, np. dla ośrodka regulacji temperatury, do „wyłączenia” mechanizmu regulacji.