Biologia

Transport łykowy

Obecne badania eksperymentalne potwierdzają hipotezę przepływu masowego pod ciśnieniem, wyjaśniającą mechanizm przemieszczania się w łyku rozpuszczonego cukru. Hipotezę tę po raz pierwszy w 1930 r. przedstawił niemiecki uczony Ernst Minch. Według niej, gradient ciśnienia (różnica ciśnienia) warunkuje przemieszczanie się w łyku substancji rozpuszczonych. Między źródłem, skąd cukier dostaje się do łyka, a zlewnią, gdzie zostaje z niego wycofany, istnieje gradient ciśnienia. W miejscu produkcji (źródle) rozpuszczona sacharoza przemieszcza się z komórek miekiszu asymilacyjnego liścia, gdzie powstała, do komórek towarzyszących, które następnie ładują ją do członów rurek sitowych łyka. Ładowanie to odbywa się na zasadzie aktywnego transportu, który wymaga udziału ATP. Energia z ATP służy do wypompowywania protonów z członów rurek sitowych, wskutek czego powstaje gradient protonowy, warunkujący przemieszczanie się cukru przez specjalne kanały na zasadzie kotransportu, gdy protony przenikają z powrotem do członów rurek sitowych. Dzięki temu cukier gromadzi się w członie rurki sitowej. Wzrost stężenia cukrów w członie rurki sitowej – ich stężenie jest dwa lub trzy razy wyższe niż w otaczających komórkach – obniża potencjał wody tej komórki. W rezultacie woda przenika wskutek osmozy z komórek drewna do rurek sitowych, co sprawia, że rośnie w nich ciśnienie turgorowe.