Biologia

Hodowla wsobna

Rośliny rozwinęły różne mechanizmy, które uniemożliwiają hodowlę wsobną, polegającą na kojarzeniu genetycznie podobnych osobników. Kojarzenia krewniacze mogą zwiększyć koncentrację szkodliwych genów u potomstwa. Niektóre gatunki mają oddzielne osobniki męskie i żeńskie; rośliny męskie mają kwiaty pręcikowe bez słupków, a żeńskie kwiaty słupkowe bez pręcików. Pozostałe gatunki mają kwiaty z zarówno pręcikami, jak i słupkami, ale ziarna pyłku danego kwiatu wysypują się albo zanim znamię słupka danego kwiatu stanie się receptywne dla ziaren pyłku, albo po tym czasie. Wiele gatunków zawiera geny samoniezgodności, warunkujące okres, w którym ziarna pyłku są niezdolne do zapłodnienia tego samego kwiatu lub innych kwiatów tej samej rośliny. Innymi słowy, dana roślina może rozpoznawać i odrzucać własny pyłek. Geny samoniezgodności zwykle hamują wzrost łagiewki pyłkowej na znamieniu i w szyjce słupka, zapobiegając w ten sposób dostaniu się komórki plemnikowej do zalążka. Samoniezgodność, częstsza wśród dzikich gatunków niż u roślin uprawnych, umożliwia rozmnażanie jedynie w tym przypadku, gdy pyłek pochodzi od genetycznie różnego osobnika. Molekularna podstawa samoniezgodności u rzodkiewnika i spokrewnionych roślin wciąż interesuje uczonych. Wygląda na to, że samoniezgodność u tych roślin jest dziedzictwem po przodkach. Osobniki samopłodne mają mutacje w obrębie jednego lub kilku genów samoniezgodności.