Biologia

Regulacja wody

Ważnym zadaniem nadziemnych części rośliny jest regulowanie utraty wody. Komórki skórki tych części rośliny wydzielają woskowaną kutykule, znacznie redukującą parowanie wody z powierzchni rośliny. Kutykula ogranicza też dyfuzję dwutlenku węgla, koniecznego do fotosyntezy. Przenikanie tego gazu z atmosfery do liści i łodygi umożliwiają szparki powietrzne. Są to mikroskopijne pory w skórce otoczone dwiema komórkami, zwanymi komórkami szparkowymi. Wiele gazów, w tym dwutlenek węgla, tlen i para wodna, przechodzi przez szparki powietrzne na drodze dyfuzji. Szparki są zwykle otwarte w ciągu dnia, gdy zachodzi fotosynteza; parowanie wody przez szparki zapewnia roślinie chłodzenie. W nocy zazwyczaj są one zamknięte. W czasie suszy oszczędzanie wody jest ważniejsze od chłodzenia liści i wymiany gazowej, toteż szparki w ciągu dnia są zamknięte. Na skórce znajdują się także specjalne wyrostki nazywane trichomami (włoskami). Różnią się one rozmiarem i budową; pełnią różne funkcje. Rośliny żyjące w środowiskach słonych, np. na wybrzeżach morskich, często mają na liściach specjalny typ włosków usuwających z rośliny nadmiar soli. Włoski na powierzchni roślin pustynnych zapewne odbijają nadmiar światła, chroniąc tkanki przed przegrzaniem i zmniejszając utratę wody. Inne wioski spełniają funkcję obronną. Na przykład włoski na parzących liściach i łodygach pokrzywy zawierają substancje drażniące, które zniechęcają zwierzęta roślinożerne. Proste, nierozgałęzione włoski – włośniki – zwiększają powierzchnię skórki korzenia, ułatwiając wchłanianie wody i soli mineralnych.