Biologia

Kwas salicynowy

Przez wieki ludzie stosowali korę wierzby do leczenia bólu głowy i innych dolegliwości. Najpierw wyizolowano z niej kwas salicylowy, który okazał się pod względem budowy chemicznej podobny do aspiryny. Ostatnio wykazano, że kwas salicylowy uczestniczy w obronie roślin przeciw owadom i patogenom, np. wirusom. W zaatakowanym miejscu wzrasta jego stężenie i stopniowo rozprzestrzenia się w roślinie. Przypuszcza się, że kwas ten wiąże się z receptorem w komórce, rozpoczynając szlak transdukcji sygnału, który uruchamia ekspresję odpowiednich genów. Przypuszczalnie geny te kodują białka uczestniczące w zwalczaniu infekcji i przyśpieszające gojenie ran. Kwas salicylowy służy także do informowania sąsiednich roślin. Zaatakowane przez wirusa mozaiki tytoniowej rośliny tytoniu wydzielają do atmosfery lotną pochodną kwasu salicylowego, metylosalicylan, który dociera do pozostałych roślin, pobudzając je do syntezy białek antywirusowych zwiększających odporność na tego wirusa. Mimo że wiele hormonów zwierzęcych ma charakter polipeptydów, pierwszy polipeptyd roślinny o właściwościach hormonu wyizolowano dopiero w 1991 r. Polipeptyd ten, zbudowany z 18 reszt aminokwasowych, nazwano systeminą. Rozprzestrzenia się ona w roślinie w odpowiedzi na uszkodzenie przez owady. Występując w niezwykle małym stężeniu, może uruchamiać naturalne mechanizmy obronne polegające na aktywacji genów kodujących inhibitoryproteaz.