Minerały

Cyrkon

Słowo „cyrkon” ma dwa znaczenia. Pierwiastek Zr to szary metal podobny do niklu, twardy i kruchy w normalnej temperaturze, a doskonale kowalny na gorąco, po podgrzaniu. Stosowany jest jako dodatek stopowy do stali tzw. cyrkonowych, nadaje im dużą twardość i ciągliwość. Ze stali takich wytwarza się Ti.in. płyty pancerne. Cyrkon jest odporny na działanie niemal wszystkich Kwasów i ługów. Ma ponadto bardzo cenną cechę-nie przepuszcza gazów, pochłania je, co wykorzystywane jest w technice próżniowej. Czysty cyrkon stosuje się jako tzw. getter-pochłaniacz resztki gazów w próżniowych bańkach amp elektronowych. Drugie znaczenie słowa cyrkon to kamień szlachetny-krzemian cyrkonu ZrSi04. Kamień szlachetny o pięknej złocistej barwie, a równocześnie podstawowy minerał cyrkonu-pierwiastka. Od tego właśnie minerału rozpoczęła się historia cyrkonu-metalu. W 1789 roku niemiecki chemik Martin Heinrich Kiaproth otrzymał z Cejlonu niewielką paczuszkę, wewnątrz której znajdowało się kilka próbek minerału i list wyjaśniający, że na Cejlonie minerał ten nazywają cyrkonem. Kiaproth poddał te próbki analizie i wydzielił z nich tlenek żelaza, krzemionkę i nieznaną „ziemię”, jak wówczas nazywano tlenki, którą od minerału cyrkonu nazwał „cyrkonia”. Później z „cyrkonii” wydzielono czysty metal cyrkon, co umożliwiło stwierdzenie, że „cyrkonia” jest dwutlenkiem cyrkonu Zr02. Jeszcze później odkryto, że dwutlenek cyrkonu występuje na ziemi jako samodzielny minerał baddeleit, zwany także brazylitem, gdyż najbogatsze jego złoża występują w Brazylii w stanie Minas Geraes.